Een man heeft compensatie gekregen, omdat hij gedupeerde was van de toeslagenaffaire. Zijn ex-vrouw wil de helft van dat bedrag. Daar gaat de kantonrechter niet in mee.
Een echtpaar is getrouwd onder huwelijkse voorwaarden: er is een beperkte gemeenschap van goederen, die alleen betrekking heeft op de echtelijke woning en de hypotheek. Het stel gaat scheiden.
Catshuisregeling
Het stel heeft twee kinderen, waarvoor kinderopvangtoeslag is ontvangen. De man had die toeslag aangevraagd en deze is op zijn naam toegekend. Later heeft hij daarvan € 19.030 moeten terugbetalen, wat hij heeft gedaan. Omdat de man gedupeerde was van de toeslagenaffaire, heeft hij compensatie gekregen van € 30.000, de zogenoemde Catshuisregeling. De vrouw wil de helft van dat bedrag van haar ex: volgens haar is de compensatie bedoeld voor het hele gezin. Toen de toeslag werd terugbetaald, vormden zij, haar man en hun kinderen nog een gezin. Dat de man niet de helft aan haar geeft, ziet zij als een onrechtmatige daad.
Hersteloperatie toeslagen
De kantonrechter (rechtbank Rotterdam) stelt dat daarvan pas sprake is als iemand heeft gehandeld of iets heeft nagelaten wat in strijd is met een wettelijke plicht of met wat in het maatschappelijk verkeer behoort. Er was geen wettelijke plicht om de compensatie te delen. Wat de vrouw stelt – de compensatie is niet persoonsgebonden, maar wordt uitgekeerd per gezin – klopt niet. In de Wet hersteloperatie toeslagen staat juist dat de compensatie wordt toegekend aan de aanvrager van de kinderopvangtoeslag. Dat de compensatie alleen voor de man is, blijkt ook uit de Wet aanvullende regelingen hersteloperatie toeslagen: deze wet is gericht op ex-partners die niet in aanmerking komen voor de compensatie van € 30.000. Juist voor hen is een aparte compensatieregeling van € 10.000 in het leven geroepen. De vrouw moet dus zelf een compensatie aanvragen. Dat partijen elkaars toeslagpartner zijn geweest, is niet relevant.
Morele verplichting
De kantonrechter vindt ook niet dat de man in strijd handelt met wat in het maatschappelijk verkeer betaamt (het ‘ongeschreven recht’) als hij de compensatie niet deelt. De vrouw heeft ook niet uitgelegd welke ongeschreven regel overtreden zou zijn. Het is denkbaar dat iemand de morele verplichting voelt om de compensatie te delen, maar dat is – juridisch vertaald – een ‘natuurlijke verbintenis’ en die kan niet worden afgedwongen. Dat de vrouw ook onder de hele affaire heeft geleden, betekent nog niet dat zij een vordering heeft tegen haar ex-man: niet hij heeft de vrouw leed aangedaan, maar de Belastingdienst. Juist daarvoor is de ex-partnerregeling in het leven geroepen. De man mag de gehele compensatie houden.